แทนคิดสักนิด…สะกิดใจ
คำสอนและพิธีกรรมน่ารู้
ในช่วงการระบาดของไวรัส และโรคโควิด-19
โดย:คุณพ่อเชษฐา ไชยเดช –
พี่น้องที่รัก มีคำถามจากพี่น้องคริสตชนและจากลูกศิษย์ของพ่อเองหลายท่านที่ถามเข้ามา เป็นต้น เรื่องพิธีกรรม คำสอนของพระศาสนจักรต่อการดำเนินชีวิตคริสตชนในสถานการณ์นี้ พ่อจึงขออนุญาตแบ่งปันคำตอบต่อคำถามของพี่น้องคริสตชนหลายๆ ท่านดังนี้ครับ
- คริสตชนจะได้รับการยกเว้นจากการเข้าร่วมพิธีมิสซาวันพระเจ้าหรือวันอาทิตย์ในกรณีใดบ้าง?
ประการแรกพิธีบูชาขอบพระคุณในวันอาทิตย์เป็นรากฐานและส่งเสริมกิจกรรมปฏิบัติทั้งหมดของคริสตชน เพราะเหตุนี้พระศาสนจักรจึงมีความประสงค์ให้คริสตชนได้เข้าร่วมพิธีบูชาขอบพระคุณในวันอาทิตย์และวันฉลองบังคับ เว้นแต่จะมีเหตุผลที่มีน้ำหนักพอเป็นข้อยกเว้นได้ (เช่น ความเจ็บป่วย การต้องดูแลเด็กทารก) หรือ ได้รับการยกเว้นจากผู้อภิบาลของตน (เทียบ คำสอนพระศาสนจักรคาทอลิกข้อ 2181)
ประการที่สองเนื่องจากสถานการณ์การปัจจุบันเป็นช่วงการระบาดของไวรัส และโรคโควิด-19 บรรดาพระสังฆราช โดยร่วมมือกับทางบ้านเมือง เพื่อลดการระบาดของไวรัส และโรคโควิด-19 ซึ่งถือเป็นกิจการแห่งความรักต่อเพื่อนมนุษย์และชุมชนที่เราอาศัยอยู่ จึงได้ประกาศเรื่องการจัดมิสซาแบบปิด และงดการมาร่วมพิธีกรรมของสัตบุรุษ ในเบื้องต้นระหว่างวันที่ 21 มีนาคม-วันที่ 4 เมษายน 2020 การยกเว้นการร่วมพิธีบูชาขอบพระคุณในวันอาทิตย์ของสัตบุรุษในระยะเวลานี้ จึงเป็นการที่สัตบุรุษได้รับการยกเว้นจากผู้อภิบาลของตน ซึ่งสอดคล้องกับกฎหมายพระศาสนจักรมาตรา 1245 ครับ
- เพื่อชดเชยที่ฉันขาดการร่วมมิสซาวันอาทิตย์ ฉันจะต้องทำอะไรบ้าง?
ประการแรกการขาดมิสซาวันอาทิตย์ของพี่น้องในช่วงเวลาที่พระสังฆราชประการงดการมาร่วมพิธีกรรมของสัตบุรุษไม่ถือเป็นบาป เนื่องจากพี่น้องกระทำตามประกาศยกเว้นมิสซาวันอาทิตย์จากผู้อภิบาลของพี่น้ององ คือ พระสังฆราช ในสถานการณ์ระบาดของไวรัส และโรคโควิด-19
ประการที่สองแม้การมีส่วนร่วมพิธีบูชาขอบพระคุณไม่อาจมีได้ในวันอาทิตย์ พระศาสนจักรประสงค์ให้พี่น้องคริสตชนกระทำกิจกรรมศรัทธาอย่างอื่นแทน เช่น อาจอธิษฐานภาวนาเป็นการส่วนตัวหรือในครอบครัว (เทียบ คำสอนพระศาสนจักรคาทอลิก ข้อ 2183 และกฎหมายพระศาสนจักรคาทอลิก มาตรา 1248 วรรค 2)
กิจกรรมศรัทธาที่ที่พี่น้องปฏิบัติเพื่อชดเชยการขาดมิสซาในวันพระเจ้าในช่วงการระบาดของไวรัส และโรคโควิด-19 ที่พี่น้องสามารถทำได้ เช่น
1. ติดตามและร่วมจิตใจภาวนาในพิธีมิสซาผ่านทางสื่อออนไลน์ ด้วยท่าทีสำรวม และในบรรยากาศแห่งการภาวนา
2. อ่านพระวาจาประจำวัน และรำพึงร่วมกัน โดยใช้เวลาพอสมควร
3. ร่วมกันสวดสายประคำในครอบครัว หรือสวดสายประคำส่วนตัว อย่างน้อย 1 สาย
4. ทำกิจศรัทธาอื่นๆ เช่น เดินรูป 14 ภาค นพวารแม่พระนิจจานุเคราะห์ ฯลฯ
สิ่งสำคัญในการปฏิบัติกิจกรรมศรัทธาชดเชยก็คือ หัวใจรักที่เรามีต่อพระเจ้าครับ เพราะความจำเป็นของการระบาดของโรคร้ายทำให้เราไม่สามารถไปร่วมมิสซาในวันอาทิตย์ได้ แต่เรายังสามารถทำกิจกรรมศรัทธาดังที่กล่าวข้างต้นชดเชยได้ เราจะทำกิจกรรมศรัทธาชดเชยนั้นอย่างดี โดยตั้งใจและตระหนักถึงการประทับอยู่ของพระเจ้าในช่วงเวลานั้น ด้วยท่าทีแห่งความเชื่อ ความรัก และความวางใจในพระองค์
ดังนั้น แม้ในวันธรรมดาที่ไม่ใช่วันอาทิตย์ เราก็สามารถทำกิจศรัทธาเหล่านี้ได้ เป็นต้น ในช่วงที่ครอบครัวได้มาอยู่ร่วมกัน เราอาจจะสวดสายประคำในครอบครัวทุกๆ วัน มีการอ่านและรำพึงพระวาจาประจำวันในครอบครัว หรือทำกิจกรรมอื่นๆ ที่ส่งเสริมความรัก ความศรัทธา ต่อพระเจ้า
- ได้ทราบมาว่าพระศาสนจักรประทานพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ในสถานการณ์นี้ด้วย พระคุณการุณย์นี้โปรดให้กับใคร ต้องทำกิจการอะไร และมีเงื่อนไขอย่างไรในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์?
สำนักงานวินิจฉัยคดีฝ่ายจิต (Penitenzieria Apostolica) โดยพระบัญชาของสมเด็จพระสันตะปาปาฟรังซิส ได้ออกกฤษฎีกาเรื่องการประทานพระคุณการุณย์พิเศษแก่บรรดาผู้มีความเชื่อในสถานการณ์โรคระบาดปัจจุบันนี้ เมื่อวันที่ 20 มีนาคม 2020 โดยมีผู้ที่อยู่ในเงื่อนไขที่จะได้รับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ 4 กลุ่มด้วยกัน คือ
1. คริสตชนคาทอลิกที่ป่วยด้วยโคโรน่าไวรัส ซึ่งถูกกักตัวไว้ตามคำสั่งของผู้มีอำนาจทางการแพทย์อยู่ในโรงพยาบาลหรือในบ้านของตน
2. ผู้ให้บริการทางการแพทย์ บรรดาญาติพี่น้อง และทุกคนที่อุทิศตนเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยโรคโคโรน่าไวรัส
3. บรรดาคริสตชนคาทอลิกที่ปฏิบัติตามกิจกรรมและเงื่อนไขที่กฤษฎีกานี้กำหนด
4. ผู้ใกล้จะสิ้นใจที่ไม่สามารถจะรับศีลเจิมคนไข้และศีลเสบียงได้
โดยเงื่อนไขที่ทุกคนจะต้องปฏิบัติเหมือนกันคือมีความตั้งใจที่จะรับพระคุณการุณย์นี้
ส่วนรายละเอียดของการปฏิบัติและเงื่อนไขในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ของแต่ละกลุ่มมีรายละเอียดดังนี้ ครับ
ก. สำหรับคริสตชนในกลุ่มที่ 1 คือ คริสตชนคาทอลิกที่ป่วยด้วยโคโรน่าไวรัส ซึ่งถูกกักตัวไว้ตามคำสั่งของผู้มีอำนาจทางการแพทย์อยู่ในโรงพยาบาลหรือในบ้านของตน และกลุ่มที่ 2 คือ ผู้ให้บริการทางการแพทย์ บรรดาญาติพี่น้อง และทุกคนที่อุทิศตนเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยโรคโคโรน่าไวรัส มีกิจกรรมและเงื่อนไขในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์เหมือนกัน ดังนี้
1. มีจิตใจละทิ้งบาปทุกประการ
2. ทำกิจศรัทธาอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ คือ ร่วมจิตใจกับพิธีบูชามิสซาที่ถ่ายทอดผ่านทางสื่อสารมวลชน การสวดสายประคำ การเดินรูป 14 ภาค หรือกิจศรัทธาอื่นๆ หรืออย่างน้อยสวดบท “ข้าพเจ้าเชื่อ” บท “ข้าแต่พระบิดา” และบทภาวนาบทหนึ่งวอนขอต่อพระนางพรหมจารีมารีย์ โดยถวายความเจ็บป่วยนี้ด้วยจิตแห่งความเชื่อในพระเจ้าและความรักต่อเพื่อนพี่น้อง
3. ตั้งใจจะปฏิบัติตามเงื่อนไขต่างๆ 3 ประการของการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ คือ
1. การรับศีลอภัยบาป
2. การรับศีลมหาสนิท และ
3. สวดภาวนาตามพระประสงค์ของสมเด็จพระสันตะปาปา ทันทีเมื่อจะทำได้
ข. สำหรับกลุ่มที่ 3 บรรดาคริสตชนคาทอลิก มีกิจกรรมและเงื่อนไขในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ ดังนี้
1. มีจิตใจละทิ้งบาปทุกประการ
2. ทำกิจศรัทธาอย่างใดอย่างหนึ่งต่อไปนี้ คือ ถวายการเฝ้าศีลมหาสนิท หรือการอ่านพระคัมภีร์อย่างน้อยครึ่งชั่วโมง หรือสวดลูกประคำ หรือทำกิจศรัทธาเดินรูป 14 ภาค หรือสวดลูกประคำพระเมตตา
เพื่อวอนขอพระเจ้าผู้ทรงสรรพานุภาพให้โรคระบาดนี้หยุด ให้ผู้ป่วยได้รับความบรรเทาและผู้ที่องค์พระผู้เป็นเจ้าทรงเรียกไปหาพระองค์ได้รับความรอดพ้นนิรันดร
3. ตั้งใจจะปฏิบัติตามเงื่อนไขต่างๆ 3 ประการของการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ คือ 1. การรับศีลอภัยบาป 2. การรับศีลมหาสนิท และ 3. สวดภาวนาตามพระประสงค์ของสมเด็จพระสันตะปาปา ทันทีเมื่อจะทำได้
ค. สำหรับกลุ่มที่ 4 คือ ผู้ใกล้จะสิ้นใจที่ไม่สามารถจะรับศีลเจิมคนไข้และศีลเสบียงได้ พระศาสนจักรยังอธิษฐานภาวนาสำหรับเขา โดยมอบเขาไว้กับพระเมตตากรุณาของพระเจ้าทุกคนและแต่ละคน อาศัยความสัมพันธ์ของบรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์ และประทานพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์แก่เขาโดยมีกิจกรรมและเงื่อนไขในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์ ดังนี้
1. มีจิตใจละทิ้งบาปทุกประการ
2. เพียงแต่เคยสวดบทภาวนาเป็นประจำขณะที่ยังมีชีวิตอยู่
3. ในกรณีเช่นนี้ พระศาสนจักรปฏิบัติตามเงื่อนไขที่จำเป็นทั้งสามประการในการรับพระคุณการุณย์ครบบริบูรณ์แทนผู้ป่วย
4. ให้ใช้ไม้กางเขน จะมีรูปพระเยซูเจ้าตรึงกางเขนหรือไม่มีรูปพระเยซูเจ้าตรึงกางเขนก็ได้
ที่สุด เชิญชวนพี่น้องร่วมใจกันวอนขอพระเจ้า วอนขอพระนางพรหมจารีมารีย์ พระมารดาแห่งพระเมตตา และความรอดพ้นของคนไข้ และวอนขอนักบุญยอแซฟ พระภัสดาของพระนาง ซึ่งพระศาสนจักรดำเนินอยู่ในโลกนี้ภายใต้ความพิทักษ์รักษาของท่าน ได้ช่วยอ้อนวอนแทนให้มนุษยชาติได้รอดพ้นจากโรคร้ายนี้ พร้อมทั้งให้เราภาวนาเป็นพิเศษเพื่อผู้ป่วยด้วยโคโรน่าไวรัส และผู้ให้บริการทางการแพทย์ บรรดาญาติพี่น้อง และทุกคนที่อุทิศตนเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยด้วยโรคโคโรน่าไวรัสด้วยครับ…